Στροφάδες Νήσοι: Μέρος Πρώτο

Οι Στροφάδες όπως φαίνονται από το Google Earth

    Τα όρια του μέχρι πρότεινος νομού Μεσσηνίας - τώρα πια περιφερειακής ενότητας- είναι σαφή και καθορισμένα εδώ και πολύ καιρό. Όπως σε κάθε μέρος όμως, υπάρχουν γεωγραφικές σχέσεις με άλλες περιοχές που αφήνουν το σημάδι τους στο πέρασμα του χρόνου και την ιστορία ενός τόπου. Ένα από τα μέρη αυτά είναι ένα μικρό σύμπλεγμα νησιών του Ιονίου πελάγους που γνωρίζουν καλά οι αλιείς των δυτικών ακτών της Μεσσηνίας. Το ιδιαίτερο αυτό σύμπλεγμα έχει ένα χαρακτηριστικό γεωγραφικό γνώρισμα. Η απόσταση του από το ακρωτήριο Γεράκι της Ζακύνθου και η απόσταση του από τη νήσο Πρώτη, που βρίσκεται απέναντι από τη Μαραθόπολη Μεσσηνίας, δημιουργεί ένα ισοσκελές τρίγωνο πάνω στο χάρτη. Ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτά τα νησιά με τη μακρά διαδρομή στο χρόνο.

   Οι Στροφάδες ή αλλιώς Στροφάδια, όπως αποκαλούνται συνήθως, βρίσκονται εικοσιεπτά χιλιόμετρα νότια από το ακρωτήριο Γεράκι της Ζακύνθου και στην ίδια περίπου αποσταση από την Πρώτη και ανήκουν διοικητικά στο Δήμο Ζακυνθίων. Τα νησιά που τις αποτελούν είναι δύο και έχουν συνολική έκταση 2,6 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο και νοτιότερο από τα δύο νησιά ονομάζεται Σταμφάνη και είναι ένα σχετικά επίπεδο και αρκετά εύφορο νησί. Το δεύτερο και βορειότερο νησί λέγεται Άρπυια, είναι επίσης σχεδόν επίπεδο και εύφορο και χωρίζεται από τη Σταμφάνη με επικίνδυνα αβαθή, αφού οι δύο νησίδες συνδέονται μεταξύ τους με έναν ύφαλο ισθμό. Οι Στροφάδες έγιναν γνωστές για την ομορφιά τους, την πλούσια βλάστηση και επειδή είναι πέρασμα για πάνω από χίλια είδη αποδημητικών πουλιών - για αυτό το λόγο είναι μέρος του Θαλάσσιου πάρκου Ζακύνθου. 

    Στο παρελθόν αυτά τα νησιά τα θεωρούσαν τα πιο εύφορα στην Ελλάδα, μιας και το γλυκο νερό ήταν άφθονο, υπάρχουν ακόμα κήποι με φρούτα και λαχανικά ενώ παλαιότερα οι κήποι που υπήρχαν κάλυπταν τις ανάγκες των εκατό μοναχών που ζούσαν εκεί, στο καστρομονάστηρο που υπάρχει στη Σταμφάνη και για το οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω. Σήμερα, εκτός από την πλούσια άγρια βλάστηση που καλύπτει τα νησιά, υπάρχουν ακόμη οπωροφόρα δέντρα (πορτοκαλιές, λεμονιές, συκιές) και τα είδη φυτών και λουλουδιών που απαντώνται ξεπερνούν τα διακόσια πενήντα. Το χώμα εκεί είναι σκούρο, σχεδόν μαύρο, σχετικά στραγγερό και πλούσιο. Στα νησιά υπάρχουν και αρκετοί αιωνόβιοι κέδροι, που σχηματίζουν και ένα πυκνό δάσος.

   Γεωλογικά, οι Στροφάδες μοιάζουν με τη Ζάκυνθο. Τα αποδημητικά πουλιά την άνοιξη ανεβαίνοντας σε δροσερότερα μέρη, ξεκουράζονται σε τούτα τα νησιά για να πέσουν αμέσως θύματα του ανθρώπου. Χαρακτηριστικά, ο αυστριακός αρχιδούκας Σαλβατόρ το 1902 σε κάποιο ταξίδι του ανακάλυψε τις Στροφάδες και περιγράφει τον τρόπο που οι πολλοί καλόγεροι τότε πυροβολούσαν και κατέβαζαν δέκα-δέκα τα πουλιά, για να τα καθαρίσουν και να τα παστώσουν και αργότερα να τα προωθήσουν στην αγορά της Ζακύνθου. Οι Στροφάδες νήσοι κρύβουν επίσης παλαιοντολογικό πλούτο και επειδή ποτέ δεν υπήρξαν ενωμένες με την ηπειρωτική Ελλάδα ή άλλα νησιά, χαρακτηρίζονται σαν «ωκεανικές». Οι ακτές των Στροφάδων αν και θεωρούνται άξενες με μεγάλα βάθη, έχουν χαρακτηριστεί ως τόπος προστασίας της θαλάσσιας χελώνας του είδους Καρέτα-καρέτα.

     Η ιστορία των νήσων είναι πλούσια και ξεκινά από τους αρχαίους χρόνους. Οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν τις νήσους "Πλωτές" γιατί πραγματικά δίνουν την εντύπωση ότι επιπλέουν πάνω στο νερό λόγω του επίπεδου σχήματος τους. Η ελληνική μυθολογία μας μιλά για τις Στροφάδες στο μύθο της Αργοναυτικής εκστρατείας. Οι γιοι του Βορέα (θεού του βορείου ανέμου) και της Ωρείθυιας, Ζήτης και Κάλαϊς ήταν ονομαστοί για την ικανότητά τους να διασχίζουν με μεγάλες ταχύτητες τους αιθέρες, καθώς ήταν κι αυτοί φτερωτοί όπως και ο πατέρας τους. Οι δύο αδελφοί πήραν μέρος στην Αργοναυτική Εκστρατεία, σε αναζήτηση του Χρυσόμαλλου Δέρατος. Κατά τον μύθο, ο Φινέας ήταν ένας μάντης και βασιλιάς στην περιοχή του Βοσπόρου, ή στη Σαλμυδησσό της Θράκης και ήταν σύζυγος της αδελφής του Ζήτη και του Κάλαϊ, της Κλεοπάτρας. Είχε τιμωρηθεί με τύφλωση από τον Δία επειδή απεκάλυπτε τις προθέσεις του θεού στους ανθρώπους. Σαν να μην έφθανε αυτό, ο Δίας του έστειλε τις Άρπυιες, πέντε πουλιά με κεφάλι γυναίκας, που του άρπαζαν την τροφή ή τη λέρωναν με τις κουτσουλιές τους, ώστε ο Φινέας να είναι πάντα πεινασμένος. Οι Αργοναύτες πέρασαν από το μέρος εκείνο και σταμάτησαν για να τον συμβουλευθούν ώστε να τους αποκαλύψει πληροφορίες για το ταξίδι τους. Ο Ζήτης και ο Κάλαϊς αποφάσισαν να κηνυγήσουν τις Άρπυιες για να απαλλάξουν το Φινέα από την παρουσία τους. Κατά τη διάρκεια της καταδίωξης τους από τους Βορεάδες, μία από τις Άρπυιες, η Αελλώ, βρήκε καταφύγιο στις Πλωτές, και οι γιοι του Βορέα έστριψαν πάνω από τα νησιά για να επιστρέψουν αφού δεν την εντόπισαν. Έτσι προέκυψε το όνομα "Στροφάδες" που από τότε αποδίδεται στα νησιά. Τελικώς, τα αδέλφια τα κατάφεραν και ο Φινέας, από ευγνωμοσύνη αποκάλυψε στους Αργοναύτες πως να περάσουν μέσα από τις Συμπληγάδες για να μπορέσουν να συνεχίσουν στην αποστολή τους. 

   Η συνέχεια της πολύ ενδιαφέρουσας ιστορίας των Στροφάδων που κατάφεραν, παρότι μικρές και αποξενωμένες, να παίξουν καθοριστικό ρόλο στις ζωές σημαντικών ανθρώπων θα ακολουθήσει σε επόμενη ανάρτηση! 

Πηγές:  www.livepedia.gr

el.wikipedia.org

www.adventure-games.gr/ethnos/stofades.htm

 www.katakolo.50g.com/strofades.htm

http://www.zanteisland.com/html/greco/strofadi.htm