Τα φυτά των Χριστουγέννων : Κουμαριά!

  Η κουμαριά είναι ένα από τα ωραιότερα φυτά της ελληνικής χλωρίδας. Είναι μεσογειακό είδος και αρκετά διαδεδομένο σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Ακόμη υπάρχει στο νησί της Ιρλανδίας ως ιθαγενές φυτό. Η κουμαριά αναπτύσσεται σε όλη την Ελλάδα στην ζώνη των αείφυλλων – πλατύφυλλων, που εκτείνεται μέχρι 1.000 μ. υψόμετρο. Την συναντάμε σε θαμνώνες και δάση, σε ξηρές και πετρώδεις πλαγιές. Επειδή θεωρείται άριστο καλλωπιστικό φυτό έχει μεταφερθεί σε όλο τον κόσμο. (Αμερική, Αυστραλία κ.λ.π.). Είναι αειθαλές φυτό και στην Ελλάδα είναι συνήθως θάμνος που μπορεί να φτάσει μέχρι τα 3 μέτρα, αλλά στις άλλες χώρες γίνεται δέντρο-ειδικά αυτά που χρησιμοποιούν ως καλλωπιστικό φυτό- που μπορεί να φτάσει και τα 10 μέτρα ύψος και το αποκαλούν strawberry tree.     Όσοι είστε από μεγάλες πόλεις και νομίζετε ότι δεν έχετε δει κουμαριά, θυμηθείτε τα διακοσμητικά κλαδιά με τα καρφωμένα φιρίκια στις άκρες που χρησιμοποιούνται για χριστουγεννιάτικο ντεκόρ. Αυτή είναι η κουμαριά! Τα άνθη της είναι συνήθως λευκά και πιο σπάνια κόκκινα, μοιάζουν με καμπανούλες και ανθίζουν δύο φορές το χρόνο (Μάιο και Σεπτέμβριο). Γονιμοποιούνται από μέλισσες και το μέλι της κουμαριάς είναι συνήθως πικρό. Ο καρπός, το κούμαρο, είναι σαρκώδης δρύπη με τραχειά επιφάνεια διαμέτρου 1-2 εκατοστών, ο οποίος, πριν ωριμάσει είναι κίτρινος και σιγά σιγά με την ωρίμανση μετατρέπεται σε κατακόκκινο περίπου στα τέλη φθινοπώρου με αρχές χειμώνα! Τα κούμαρα περιέχουν αρκετή ποσότητα σπόρων στο εσωτερικό τους.

    Οι γνώμες διίστανται για την γεύση των κούμαρων, από αρχαιοτάτων χρόνων. Άλλοι νομίζουν ότι δεν είναι καν φαγώσιμοι οι καρποί. Οι αρχαίοι Έλληνες δεν τα προτιμούσαν ιδιαίτερα. Ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος, Ρωμαίος φυσικός, φιλόσοφος και ιστορικός, περίφημος κυρίως από το έργο του «Φυσική Ιστορία» (Naturalis Historia), έδωσε το λατινικό όνομα της κουμαριάς. Το όνομα «unedo» προέρχεται από το λατινικό «unum edo» που σημαίνει «τρώω ένα (μόνο)».
     Τα κούμαρα πρέπει να καταναλώνονται όταν δεν έχουν ωριμάσει πλήρως. Δηλαδή για να καταναλωθούν, θα πρέπει να είναι κατακόκκινα εξωτερικά και πολύ μαλακά στην αφή και εσωτερικά να διακρίνεται ελάχιστα το πορτοκαλί χρώμα τους. Ακόμη πρέπει να αποφεύγουμε να τρώμε υπερώριμους καρπούς. Επειδή το κούμαρο υπερωριμάζει πολύ γρήγορα, μπορεί να ξινίσει (να γίνει ζύμωση της σάρκας και να σχηματισθεί αλκοόλη) πανω στο δέντρο, χωρίς εξωτερικά να δούμε κάτι ιδιαίτερο. Αν φάμε αρκετούς τέτοιους καρπούς, κινδυνεύουμε σοβαρά από δηλητηρίαση. Αν δεν έχει ωριμάσει πλήρως το κούμαρο, θα πρέπει να αποφεύγουμε να το τρώμε γιατί η κατανάλωση αρκετών τέτοιων καρπών μπορεί να προκαλέσει τάση για εμετό. Το φυτό μας δείχνει από μόνο του εάν ο καρπός είναι κατάλληλος για κατανάλωση. Αν δεν έχει ωριμάσει αρκετά είναι στυφό, ενώ αν έχει ωριμάσει πάρα πολύ, έχει άσχημη γεύση. Στην κατάλληλη φάση του όμως είναι ένας πολύ νόστιμος καρπός, που είναι καλύτερα να τρώγεται απευθείας από το δέντρο γιατί είναι πολύ ευαίσθητος! Τα ζώα, όπως οι αρκούδες και τα πουλιά τρέφονται συχνά με κούμαρα. Να πούμε επίσης ότι είναι και η αγαπημένη τροφή του αγριογούρουνου και εκεί το πετυχαίνουν συνήθως οι παγάνες.
    Από τα κούμαρα φτιάχνονται εξαιρετικό τσίπουρο –σε πολλές περιοχές της Ελλάδας στα χρόνια του μεσοπολέμου και νωρίτερα έφτιαχναν και μάλιστα τα τελευταία χρόνια σε πολλές περιοχές αρχίζουν πάλι να το φτιάχνουν- λικέρ, καθώς και γλυκά του κουταλιού ή μαρμελάδα.

    Ακόμη, η κουμαριά είναι γνωστή για τις φαρμακευτικές της ιδιότητες. Ο Ιπποκράτης χρησιμοποιούσε τα κούμαρα για την αντιμετώπιση της θρομβοφλεβίτιδας. Πριν από εξήντα περίπου χρόνια απομονώθηκαν από τα κούμαρα οι πρώτες κουμαρίνες, που δρουν ως αντιπηκτικά. Τα φύλλα και ο τραχύς φλοιός της κουμαριάς χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα στη Φαρμακευτική και στη Βαφική. Επιπλέον, η κουμαριά είναι ανθεκτική στη φωτιά και αυτό της δίνει ένα πλεονέκτημα να χρησιμοποιηθεί σε αναπλάσεις εκτάσεων.

   Τελειώνοντας, η κουμαριά είναι ένα πολύ ενδιαφέρον αλλά και όμορφο φυτό που στολίζει με το εντυπωσιακό χρώμα της και τους λαμπερούς καρπούς της το σπίτι μας και μας θυμίζει το χειμώνα!!

Πηγές: laspistasteria.wordpress.com
                        www.mani.org.gr