Λαϊκές παραδόσεις: Της Παναγιάς το πόδι

   Ο Νικόλαος Πολίτης έχει διασώσει με το έργο του μεγάλο κομμάτι της λαογραφίας και των παραδόσεων του λαού μας, από όλη την Ελλάδα και την Κύπρο. Μεταξύ πολλών αναφορών σε παραδόσεις της Μεσσηνίας, υπάρχει μέσα στο έργο του καταγεγραμμένη μια λαϊκή αφήγηση από τα Φιλιατρά Μεσσηνίας -ή Φιλιατρά Τριφυλίας, όπως τα αναφέρει ο ίδιος, μιας και το 1904 που εκδίδονται για πρώτη φορά οι "Παραδόσεις", τα Φιλιατρά ανήκουν στον τότε νομό Τριφυλίας. Μας λέει για ένα θαύμα που έκανε η Παναγία και το σημάδι που έχει απομείνει για να το θυμίζει στους ανθρώπους. Ο Πολίτης γράφει:

  "Εἰς τὴν θέσι Στόμνιο 'σ ἕνα πωρὶ ἀπάνου, ποῦ τὸ βαροῦν τὰ κύματα, φαίνεται ἕνα αχνάρι μουλαριοῦ· εἶναι τοῦ μουλαριοῦ τῆς Παναγίας. Μιὰ φορά, πᾶνε πολλὰ χρόνια, ἔκανε τόση φουρτοῦνα, ποῦ καὶ τὰ ψάρια ἀκόμα ἐπεταγόντανε ὄξω ἀπὸ τὴ θάλασσα. Ἕνα καράβι ἐκόντευε νὰ πέσῃ ἔξω καὶ νὰ γίνῃ τρίψαλα ἀπάνου 'σ τὰ τροχίλια. Τότε ὁ καπετάνιος καὶ οἱ ναύταις ποῦ ἧσαν καλοὶ χριστιανοί, ὄχι σὰν κ' ἐμᾶς τώρα, ἔκαμαν τὸ σταυρό τους με πίστη, καὶ εἴπανε· "Βοήθα, Παναγιὰ μου!" καὶ ἡ Παναγία ποῦ ἤτανε ἐκεῖ κοντὰ καβάλλα 'ς τὸ μουλάρι τῆς, ἐζύγωσε καὶ ἔρρηξε τρία χαλικάκια 'ς τὴ θάλασσα, καὶ εὐτὺς ἡ θάλασσα ἔγινε λᾶδι λαπάντε, καὶ τὸ καράβι ἐγλύτωσε. Καὶ ἀπὸ τότε φαίνεται τ'ἀχνάρι τοῦ μουλαριού τῆς Παναγιᾶς ἀπάνου 'ς ἐκείνο τὸ πωρί."

Πηγή: Νικολάου Πολίτου: Μελέται περί του βίου και της γλώσσης του ελληνικού λαού ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ τόμος Α΄, δεύτερη έκδοση. Εκδόσεις Βιβλιόραμα, 1998.

Επεξηγήσεις/Ερμηνείες:
πωρί: ο βράχος που βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα
λαπάντε (ή λαμπάντε): διαυγής (συναντάται και στα Επτάνησα)
ζυγώνω: πλησιάζω